De Verlichting in het raadhuis van Hilversum
Als geen ander wist Dudok de elektrische verlichting aan te wenden bij zijn ontwerp van het raadhuis van Hilversum. Lampen, armaturen, spotjes ze vormen één geheel met de binnen- en buitenkant. Naast verhoudingen, kleur- en materiaalgebruik is verlichting een van de ontwerpmiddelen.
Bij het zoeken naar de juiste verlichting voor de diverse kamers en zalen werkte Dudok nauw samen met de pionier van de moderne verlichting Gispen. Het raadhuis bevat naast Gispen-meubelen dan ook diverse lampen en armaturen van Gispen.
Voor Dudok moest de verlichting functioneel zijn, maar moest ook bijdragen aan de sfeer van de verschillende zalen: het zachte indirecte licht van de Burgerzaal, de ingebouwde verlichting in de verdiepte vensterbanken of het functionele, egale licht in de tekenkamer.
Tijdens de donkerste dagen van het jaar organiseer het Dudok Architectuur centrum in het raadhuis.
Bij het zoeken naar de juiste verlichting voor de diverse kamers en zalen werkte Dudok nauw samen met de pionier van de moderne verlichting Gispen. Het raadhuis bevat naast Gispen-meubelen dan ook diverse lampen en armaturen van Gispen.
Voor Dudok moest de verlichting functioneel zijn, maar moest ook bijdragen aan de sfeer van de verschillende zalen: het zachte indirecte licht van de Burgerzaal, de ingebouwde verlichting in de verdiepte vensterbanken of het functionele, egale licht in de tekenkamer.
Tijdens de donkerste dagen van het jaar organiseer het Dudok Architectuur centrum in het raadhuis.
De verlichting in het raadhuis ontwierp Dudok samen met de firma Gispen die tot 1933 nog in Rotterdam was gevestigd. In het raadhuis hangen nog steeds veel zg. Gispen-ballonnen. Zwart-witfoto's van het raadhuis vlak na de oplevering laten zien dat het er vroeger nog veel meer geweest zijn.
De zwart-witfoto's komen uit het Streekarchief Gooi en Vechtstreek (http://gooienvechthistorisch.nl/copyright).
Andere lampen van Gispen zijn de staande schemerlamp, waarvan er nog een paar staan in de kamer van de burgemeester en op een wethouderskamer. In een aantal wethouderkamers hamgt ook de zogenaamde Saturnuslamp van Gispen.
De plaatsen van de burgemeester en de wethouders in de raadzaal zet Dudok alle luister bij. Allereerst zet hij ze voor een nis die met gouden tegeltjes is bezet (foto 1). Om te voorkomen dat door teveel tegenlicht enkel maar de contouren zichtbaar zijn krijgen de leden van de het college extra bollampen om ook van voren belicht te worden (foto 2 en 3).
De gang ter hoogte van de trouwkamer is opeens hoger dan de gangen langs de werkkamers van de ambtenaren. Om die hoogte te nadrukken plaatst Dudok daar zeven hoge raampjes die overdag licht doorlaten. 's Avonds wordt de hoge ruimte uitgelicht door zes lichtjes op een rij die op een soort van elfenbankjes liggen en het plafond belichten. Toen deze foto werd gemaakt deed één lichtje het niet.
Twee van de raampjes komen overigens uit aan de binnenkant van een van de vele blokjes die zonder functie zijn aangebracht. Ze geven daarom geen daglicht, maar het ritme van de raampjes wordt er niet door onderbroken.
Twee van de raampjes komen overigens uit aan de binnenkant van een van de vele blokjes die zonder functie zijn aangebracht. Ze geven daarom geen daglicht, maar het ritme van de raampjes wordt er niet door onderbroken.
Even simpel als doeltreffend zijn de vijf vierkante raampjes die vanuit de burgerzaal op de gesloten binnenplaats uitkijken. Onderin laat Dudok lampjes inbouwen die schijnen op de met gouden tegeltjes beklede zijkanten en bovenkant van de nis. Zie de drie foto's hieronder.
De werkkamer van Dudok in het raadhuis kent een interessant lichtplan. Het bureau van Dudok stond vlak naast het grote raam waardoor hij goed zicht had op de vijver voor het raadhuis. De tekenaars en hun tekentafels werden op twee manieren verlicht. Overdag kwam er licht uit een lichtbak die via een dakraam verlicht werd. Het daglicht werd diffuus gemaakt door melkglas. Verder hangt er aan het plafond een bijna kamerbreed raamwerk met daarin melkglas waardoor licht van gloeilampen diffuus over de hele ruimte wordt verspreid. Hierdoor waren extra hinderlijke in de weg staande staande lampen niet nodig.
Tl-verlichting - die pas na de Tweede Wereldoorlog in Nederland werd toegepast - maakt deze constructie overbodig.
Tl-verlichting - die pas na de Tweede Wereldoorlog in Nederland werd toegepast - maakt deze constructie overbodig.
